लिफ्टचे अंतरंग

// श्री स्वामी समर्थ  //
       " लिफ्टचे अंतरंग "
आपल्याला तळमजल्यापासून सर्वात उंच अशा शेवटच्या मजल्या पर्यंत वेगवान पद्धतीने नेणारा मेकॕनिझम म्हणजेच "लिफ्ट ".या मध्ये ज्या खोलीत उभे राहून आपण प्रवास करतो त्याला Car म्हणतात .या Car मध्ये असंख्य बटणे असलेले एक पॕनल असते त्याला COP किंवा कार आॕपरेटींग पॕनल म्हणतात .या मध्ये आपल्याला ज्या मजल्यावर जायचे आहे त्याची बटणे असतात.याच बरोबर  मॕन्यूयली दरवाजा उघडणे किंवा बंद करणे अथवा लाईट आणि पंखा चालू बंद करण्यासाठी लागणारी बटणे सुध्दा  असतात.या खोलीतूनच  वाॕचमनशी संपर्क साधण्यासाठी इंटरकाॕमची सुध्दा सोय असते.याच कार मध्ये  लिफ्टच्या आॕपरेशन विषयी सतत अपडेट करणारी आॕडीयो सिस्टीम असते.या मधून असंख्य उपयुक्त सुचना मिळत असतात.उदाहरणार्थ लिफ्टचा दरवाजा ऊघडा आहे किंवा पाॕवर फेल झाली आहे तरी थोड्याच वेळात आपण सुरक्षित ठिकाणी जात आहोत वगैरे सुचना मिळतात.या खोलीला काउंटर बॕलन्सिंग करण्यासाठी लोड किंवा वजने लावलेली असतात.या खोलीच्या आत  मर्यादेबाहेर लोकांनी गर्दी केली तर ओव्हरलोडींग चेक करण्यासाठीची व्यवस्था  असते . या खोलीला असलेला दरवाजा म्हणजेच कार गेट आणि त्या बरोबरच बाहेरील बाजूस असलेले लँडींग गेट व्यवस्थित बंद झाले आहे हे कायम तपासले जात असते.लिफ्ट कार प्रत्येक मजल्यावर ज्या ठीकाणी थांबते त्याला " लँडींग " स्टेशन असे म्हणतात .या प्रत्येक स्टेशनवरती लिफ्ट कारला काॕल देण्यासाठी एक बटण असते आणि लिफ्ट कोणत्या मजल्यावर आहे ते दर्शविणारा डीस्प्ले याला LOP किंवा लँडींग आॕपरेटींग पॕनल असे म्हणतात . या लिफ्टच्या कारला वेगाने नेणे , सावकाश पणे योग्य त्या ठीकाणी थांबवणे या साठी आधुनिक तंत्रज्ञान वापरलेले असते. लिफ्ट तळमजल्यावर पोचली किंवा  सर्वात वरच्या मजल्यावर गेली कि त्या नंतर मात्र  मर्यादेच्या बाहेर तीने जाऊ नये म्हणून वेगळ्या प्रकारची सुरक्षा प्रणाली कार्यरत होते. लिफ्टच्या साठी लागणारी मोटार , ब्रेक किंवा लिफ्टच्या मूलभूत आॕपरेशनला लागणारी प्रणाली असलेले कंट्रोल पॕनल अशा सर्व गोष्टी एकत्रित ठेवायसाठी एक लिफ्टरुम असते. लिफ्ट मधून प्रवास करणाऱ्या मंडळींची सुरक्षितता याला सर्वात जास्त महत्त्व असते. लिफ्ट नावाच्या या इलेक्ट्रो मेकॕनिकल मशिनला अतिशय सुंदर आणि सुरक्षित पणे चालविण्याचे काम मेकॕनिकल आणि इलेक्ट्रॉनीक्स सिस्टीम नावाचे  हे दोन मित्र एकमेकांच्या सहाय्याने पार पाडत असतात.लिफ्टच्या कार बरोबरच लँडींग गेटचा दरवाजा सुध्दा बंद झाला की अत्यंत आनंदाने आणि धक्के विरहीत प्रवास चालू होतो. हाय राईज किंवा अतिशय उंच इमारतीच्या आत शिरताना कधीतरी दिवार मधील अमिताभच्या संवादाची आठवण येते किंवा आर्मर आॕफ गाॕड मधील जॕकी चॕनची अत्यंत उंच अशा डोंगराच्या कड्या वरुन मारलेल्या उडीची आठवण येते.मजा वाटते. सध्याच्या काळातील स्पर्श विरहीत आॕपरेटींग पॕनल नावाचे आधुनिक तंत्रज्ञान मनाला मात्र स्पर्श करुन जाते. थोड्याच वेळात शून्या कडून उंची कडे म्हणजेच प्रगतीच्या दिशेने वेगवान प्रवास चालू होतो !
विनायक जोशी (vp)
10  may 2016
electronchikatha.blogspot.com